آینده پژوهی چیست ؟
آینده پژوهی را می توان به عنوان فرآیند شناختی- اجتماعی قلمداد کرد که شامل مجموعه متنوع و پیچیده ای از روش ها و فرآیندهای در هم تنیده ای است که به سیاستگذاران کمک می کند تا در فرآیند سیاسگذاری در یک محیط غیرقابلِ پیش بینی، انعطاف پذیری و آینده نگری بیشتری داشته باشند. آینده پژوهی، مطالعه نظام مند فرضیه هایی درباره آینده های ممکن، محتمل و مطلوب است و بر خلاف علوم فیزیکی که صرفاً سیستم های طبیعی محدود و خاصی را مورد مطالعه قرار می دهد، سیستم های اجتماعی بزرگتر و پیچیده تری را تحلیل و بررسی می نماید . آینده پژوهی یک رشته فرا میان رشته ای است که روندها را با استفاده از روش های حرفه ای، جمع آوری و تحلیل می کند تا آینده های احتمالی را شناسایی نماید.
ریشه اولیه کلمه آینده پژوهی، پیش بینی است و اولین بارتوسط اچ جی ولز در سال ۱۹۳۲ مورد استفاده قرار گرفت. فیوچرولوژی به معنای مطالعه آینده تعریف شده و توسط استاد آلمانی به نام اوسیپ فلچهایم در میانه دهه ۱۹۴۰ میلادی ابداع شده است. وی فیوچرولوژی را به عنوان شاخه جدیدی از علم معرفی کرد که تمرکز زیادی بر روی مفهوم احتمالات دارد. در دهه های اخیر استفاده از این عنوان به شدت کاهش یافته است، زیرا متخصصان بر روی آینده های جایگزین و متعدد تمرکز کرده اند و با توجه به محدودیتهای پیش بینی و احتمالات، بر روی خلق آینده های مطلوب متمرکز شده اند.
در حالیکه تصور می شود، آینده پژوهی تلاشی برای پیش بینی آینده مبتنی برون یابی روندهای امروزین است، اما به اعتقاد گیدلی (۲۰۱۳)، آینده پژوهی پوزیتیوستی تنها یکی از پنج رویکرد مطالعات آینده می باشد. سایر سنت های آینده پژوهی عبارتند از سنت انتقادی- هنجاری که در اروپا ریشه دارد، سنت تفسیری- فرهنگی که به دنبال آینده های تمدنی است، سنت توانمند سازِ آیندهنگری در عمل که از دهه ۹۰ در اروپا آغاز شد و توسط برخی محققان استرالیایی مورد استفاده قرار گرفت و سنت آینده پژوهی انتگرال که به تازگی در حال بروز و ظهور است. به طور کلی سه عامل، آینده پژوهی را از سایر تحقیقات انجام شده توسط سایر رشته ها متمایز می سازد.
۱) آینده پژوهی معمولا روندها را برای ترکیب آینده های ممکن، محتمل و مطلوب و با در نظر گرفتن شگفتی سازها، مورد بررسی قرار می دهد.
۲) آینده پژوهی عموما در تلاش برای ارائه یک نگاه جامعی در زمینه های مختلف اجتماعی، فناوری، اقتصادی، زیست محیطی و سیاسی می باشد.
۳) آینده پژوهی، مفروضات و عقاید غالب مدعی آینده را به چالش می کشد. بنابراین آینده، خالی نیست بلکه مملو از فرضیات پنهان است.
