کلام نخست ( ماهنامه شماره ۶۵ )

آینده و شناخت آن مهمترین دغدغه بشری است که با افزایش میزان عدم قطعیت، اهمیت آن دو چندان می شود. باتوجه به رشد نمایی تابع عدم قطعیت در کشور و به منظور آمادگی در مواجهه با غافلگیری در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، لازم است توجه بیشتری به آینده های بدیل شود. در این شماره از ماهنامه ابتدا پیشنهادهایی به منظور ارتقای الگو ی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت ارائه می شود. مسأله صندوق های بازنشستگی همواره یکی از مهمترین دغدغه های مسئولین کشور در سال های گذشته بود است که در این زمینه تأثیر کاهش جمعیت بر بحران صندوق های بازنشستگی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت. در بخش جهان آینده نیز ابتدا موانع و چالش های پیشروی شراکت راهبردی عربستان و آمریکا مورد بررسی قرار گرفته و سپس اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در عربستان سعودی (که با قدرت گرفتن محمد بِن سلمان، در دستور کار قرار گرفته است) در قالب مقاله ای مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و پس از آن با تحلیل اعتراض های جامعه عربی، درس آموخته هایی برای جمهوری اسلامی ایران ارائه خواهد شد. در بخش فناوری آینده نیز ابتدا آینده فیلترینگ مورد بررسی قرار گرفته و پس از مروری بر رهیافت های توسعه پلتفرم های فناورانه، مقاله ای در زمینه کارکردهای هوش مصنوعی در سازمان های اطلاعات، ارائه خواهد شد. در قسمت مبنای آینده، ابتدا مقاله در زمینه مفهوم یادگیری ماشین ارائه شده و در نهایت قسمت دوم مبحث رابطه سناریوها و یادگیری ارائه گردیده است.

یکی از حوزه های اصلی که مستقیماً جمهوری اسامی ایران با بحران جدی با آن مواجه است صندوق های بازنشستگی است. صندوق هایی علی رغم اینکه از نعمت رسیدن متولدین دهه شصت به سن کار و تولید برخوردار است اما با ورشکستگی و بحران در پرداخت حقوق بازنشستگان در آینده روبرو است. واقعیت کنونی این صندوق ها نشان می دهد همگی در تأمین حقوق مستمری بگیران کنونی هم ناتوان هستند، حال در ۲۰ تا ۳۰ سال آینده چگونه خواهند توانست جمعیتی به مراتب بیشتر (دهه شصتی ها) را پاسخگو باشند. این نوشته در صدد بیان این مُعضل در آینده و نشان دادن راهکاری در حد توان می باشد.

یکی از مهمترین پایه های سیاست خارجی عربستان سعودی، شراکت راهبردی با ایالات متحده آمریکا به منظور برخورداری از حمایت های آن به شکل ضمانتی استراتژیک برای امنیت ملی این کشور محسوب می شود. این شراکت به رغم ثبات تا دهه های پیشین در سال های اخیر با فراز و نشیب زیادی همراه بوده است. حمله به تأسیسات نفتی آرامکو و عدم واکنش جدی آمریکا به این موضوع تحلیل های تازه ای را در خصوص این شراکت راهبردی ایجاد نموده است. این نوشتار ضمن اشاره به بسترها و ابعاد روابط عربستان و آمریکا، به موانع و چالش های اصلی تداوم شراکت راهبردی و آینده روابط بین دو کشورمی پردازد.

محمدبِن سلمان ولیعهد عربستان سعودی در طول سال های بعد از به قدرت رسیدن پدرش در عربستان به عنوان تأثیرگذارترین مقام سیاسی در این کشور به ایجاد تغییر و تحولاتی جدی در عرصه داخلی و سیاست خارجی این کشور دست زده است. در عرصه داخلی تلاش برای ایجاد اصلاحاتِ جدی در عرصه های اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی به عنوان مهمترین سیاست و اقدام بِن سلمان مطرح است. این در حالی است که اتخاذ رویکرد تهاجمی و کنشگرانه در سیاست خارجی، رویکردهای منطقه ای این کشور را نسبت به دوره های پیشین با تغییراتی همراه ساخته است. در این نوشتار ضمن اشاره به ماهیت و اهداف اصلاحات داخلی محمدبِن سلمان، به تبیین چالش های درونی این اصلاحات و تهدیدات احتمالی از بیرون پرداخته خواهد شد و در نهایت تلاش خواهد شد تا در خصوص دورنمای آن نکاتی ذکر شود.

آبان ماه گذشته اعتراضاتی در ایران به وقوع پیوست که هر چند در ظاهر به دلیل افزایش قیمت بنزین بود، اما با توجه به وسعت و شدت درگیری ها به نظر می رسد ریشه در عوامل عمیق تری داشت که تغییر قیمت سوخت تنها بهانه ای برای شعله ور شدن آن بود. کمی قبل و همزمان با این اعتراضات حرکت های مشابهی در لبنان، عراق، کویت و چند کشور دیگر عربی نیز به بهانه فساد و مشکلات معیشتی رخ داد که با توجه به همزمانی آنها برخی کارشناسان از آن به عنوان موج دوم بهار عربی یاد کردند. آیا می توان این تحولات را بیداری اسلامی نامید؟ شباهت ها و تفاوت های بهار عربی اول با تحولات اخیر چیست؟ آیا اعتراضات ایران را می توان ادامه و مشابه اعتراضات جهان عرب دانست؟ چه تشابه ها و تفاوت هایی میان این اعتراضات وجود دارد؟ این نوشتار درصدد بررسی و پاسخ به این سوالات است.

با انتشار خبر راه اندازی اپراتورهای ارائه وی پی اِن قانونی که ریشه آن به حدود هفت-هشت سال قبل و اقدامات دبیر وقت شورای عالی فضای مجازی برای راه اندازی و ثبت نام وی پی اِن قانونی برمی گردد بررسی آینده این موضوع از چند منظر حائز اهمیت است. این طرح نیاز دارد در یک چرخه ی و یک بازار با حضور رقبای خارجی و داخلی که فعالیت شان در قانون جرم انگاری نشده و بعضا خدمات رایگان می دهند بتواند هزینه خود را تأمین کرده و سرمایه گذاری اپراتورها را تضمین کند. سازوکار شناسایی واجدین و نیاز به دسته بندی و سطح بندی کاربران واجد شرایط، در کنار پذیرش این تنوع و تکثر فرهنگی و در چارچوب نظام رده بندی اینترنت همراه با محوریت خانواده و نظام ارزشی آنها از متغیرهای مهمی است که مسئله ایجاد اپراتورهای قانونی با آنها روبرو خواهد شد. به نظر می رسد تصمیماتی از این دست به نوعی وصله و پینه کردن نظام فیلترینگی است که گویا همه بر ناکارآمد بودن آن واقف هستند اما کسی برای اصلاح آن پیش قدم نمی شود.

عصرِ جدید رقابت، صحنه تغییرات با شتاب فناورانه، ذائقه متغیر مشتریان، افزایش فشار روی رُقبا و کوتاه شدن عمر محصولات می باشد. چالش اصلی در این عصر در خصوص معرفی محصولات و تنوع در محصولات می باشد که اکثر بنگاه ها را مشغول این امر نموده است. مهمترین پیشران در این دوره، نوآوری و توسعه محصولات جدید می باشد که خود از اهرم های مهم در صحنه رقابت به شمار می آید؛ البته نباید از خطرات پیش روی این محصولات غافل ماند. هدف از انجام این مطالعه ارائه ی چارچوبی برای توسعه پلتفرم محصول خواهد بود.

اطلاعات، هوش و نحوه محاسبه رسیدن به این اهداف ، نقش مهمی در تصمیم گیری های مختلف ایفا کرده است. این اطلاعات و هوش است که قبایل، دولت – ملت ها، امپراتوری ها و …از آن به عنوان مزیتی رقابتی برای برتری بر دیگر رقبا بهره می برند. بر همین اساس آن دسته از گروه هایی که در استفاده از روش ها و فناوری های جدیدتر و هوشمند تر با محوریت هوش مصنوعی پیشگام باشند، به همان نسبت از وضعیت بهتری نسبت به دیگر گروه ها برخوردار خواهند بود . در دوران معاصر با توجه به این نکته که اطلاعات به سرعت تمامی ابعاد و سطوح زندگی بشر را فرا گرفته است، قدرت برتر در دست گروهی خواهد بود که مبدأ این مسیر و جریان را در اختیار بگیرد.

یادگیری ماشین به عنوان رویکردی کمی برای تصمیم گیری و سیاست گذاری در مسائل داده محور مورد توجه بسیاری از متخصصان علوم رایانه قرار گرفته است. این حوزه با توجه به رشد بی سابقه توان محاسباتی و نیز توسعه روز افزون مبانی نظری حوزه های آمار و ریاضیات، فرصتی بی نظیر جهت مواجه با مسائل تصمیم گیری پیچیده با حضور بازیگران متعدد فراهم آورده است. این یادداشت به بررسی پارادایم های عمده مورد استفاده در حوزه یادگیری ماشین می پردازد. هم چنین ارتباط این پارادایم ها با چارچوب سه فازی ارائه شده در یادداشت قبل نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

سناریوها داستان هایی حاصل تفکر درباره آینده هستند. داستان هایی با مجموعه ای از رویدادهای به هم پیوسته که مسیری باورپذیر و سازگار با هم را برای توسعه در آینده پیشنهاد می کنند. هنگامی که این زنجیره از رویدادها به ذهن ناخودآگاه ما نفوذ می کند، ذهن ما بصورت خودکار هنگام رویارویی با یک یا چند رُخداد، با استناد به مسیرهای مختلف حرکت به سمت آینده، به آزمایش معنای آن رخداد برای ما می پردازد.