کلام نخست ( ماهنامه شماره ۶۲ )

نهادهای انقلابی در جمهوری اسلامی ایران همچون کمیته امدادِ امام خمینی، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و ستادِ اجرایی فرمان حضرت امام از مهمترین نهادهای جمهوری اسلامی می باشد که عملکرد آنها در حوزه رفع محرومیت و استضعاف، همواره مورد توجه جامعه بوده است. در این شماره از نامه آینده پژوهی به آخرین تحولات داخلی در زمینه تغییرات مدیریتی در نهادهای انقلابی، دو مقاله پیرامون ویژگی های مجلس کارآمد و نیز تحولات بین المللی در خصوص معامله قرن، سناریوهای تقابل امریکا و ایران و چالش های آینده بوریس جانسون پرداخته می شود. از دیگر مسائل روز در حوزه فناوری، سرمایه گذاری در حوزه بیت کوین یا سایر رمز ارزها و نیز انواع پلتفرم های فناورانه است که در این شماره از نامه آینده پژوهی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در پایان و در بخش مبنای آینده پژوهی نیز دو مقاله در زمینه نظریه بازی و ترکیب روش ره نگاشت و روش دِلفی ارائه شده است.

مجلس شورای اسامی در احیای حقوق ملت نقشی انکار ناپذیر و بی بدیل دارد از این رو شاخص های اصلی مجلس کارآمد، ملاک و معیارهای ارزیابی نامزدهای انتخاباتی در چارچوب وظائف اصلی نمایندگان برای دستیابی به این مهم بسیار نمود می کند سؤال این است برای رسیدن به مجلسی کارآمد چه شاخص هایی باید لحاظ گردد تا به مجلسی مطلوب برسیم. در این اثر می توان کارآمدی مهمترین رکن قانونگذاری کشور یعنی مجلس شورای اسامی را با تکیه بر سه کارکرد اصلی قانون گذاری، نظارت و رسیدگی به مسائل حوزه انتخابیه جستجو کرد.

اهمیت و جایگاه ویژه مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از ارکان نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، نقش و سهم آنرا در کارآمدی نظام سیاسی انکارناپذیر می نماید. از این منظر،توجه و تمرکز بر چهارمؤلفه امنیت، سلامت، رقابت و مشارکت در فرایند انتخابات مجلس شورای اسامی از سوی نهادهای نظارتی و اجرایی ، هرچند لازم و ضروری است، اما لزوماً منتج به مجلس کارآمد نخواهد شد. بر این اساس، در آستانه گام دوم انقلاب اسامی پیشنهاد می شود، توجه به مجلس کارآمد نیز در کنار چهارمؤلفه اشاره شده در دستور کار نظام سیاسی قرار گرفته و اقتضائات و الزامات آن تمهید شود. در مقاله پیش رو، با اشاره به سطوح چندگانه کارآمدی و اقتباس از آن برای ترسیم و تعریف مجلس کارآمد، بر یکی از این سطوح یعنی کارگزاران یا نماینگان کارآمد تمرکز و سعی شده است با ابتنای بر مبانی گفتمانی ، برخی شاخص های آن ارائه شود.

وضعیت ناعادلانه و شکاف طبقاتی موجود در سا لهای نخست انقلاب اسلامی از یکسو و ثروت انبوهی که خاندان پهلوی و دیگر خانواده های متصل به دربار از خود باقی گذاشته و از کشور فرار کرده بودند از سوی دیگر منتج به شکل گیری نهادهایی مانند بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام و کمیته امداد به منظور ساماندهی و رسیدگی به فقرا شد. درحقیقت می بایست ساختاری برای دهکهای پایین جامعه و خانواده هایی که درگذران امور عادی خود نیازمند کمک بودند، ایجاد می شد. کمیته امداد حضرت امام را می توان ابتکار ایشان برای نجات اقتصادی بخش زیرین اقتصادی جامعه تحلیل کرد. در این نوشتار سعی شده بایسته های نهادهای حمایتگر با توجه به تغییرات محیطی، واقعیت های اقتصادی و بلوغ ساختاری در دهه چهارم انقلاب اسلامی مورد تحلیل قرار گیرد.

امریکا و ایران در طول چهار دهه گذشته روابط پر فراز و نشیبی را پشت سرگذاشته اند. با این حال رقابت، تنش و خصومت را می توان ویژگی اصلی این روابط تلقی کرد. درعین حال رقابت ها ، تنش ها و یا تعاملات محدود دو کشور در طول دو دهه اخیر روند یکسانی را طی نکرده و در هر مقطع ابعاد و ویژگی های خاصِ خود را داشته است. به قدرت رسیدن ترامپ و خروج امریکا از برجام باعث آغاز دوره جدیدی از روابط بین دو کشور شد و امریکا تلاش کرد تا سیاست متفاوت و سخت گیرانه ای را علیه ایران اتخاذ نماید. در این نوشتار ضمن تبیین سیاست خارجی دولت ترامپ در قبال ایران در قالب راهبرد فشار حداکثری و سپس بوجود آمدن تنش حداکثری بعد از واکنش های متقابل ایران، به سناریوهای بدیل روابط در پرتو این سیاست ها خواهیم پرداخت.

مسأله فلسطین به عنوان یکی از مهمترین و طولانی ترین مسائل و منازعات در غرب آسیا همواره مورد توجه رهبران سیاسی بوده است.  دولت ترامپ نیز با مطرح کردن طرحی جدید تحت عنوان معامله قرن به عنوان اصلی ترین محور سیاست های دولت خود در قبال مسأله فلسطین و وارد نمودن مسایل و متغیرهای تازه در این حوزه در صدد پایان دادن به مسأله فلسطین و تأمین حداکثری منافع و امنیت اسرائیل می باشد. برگزاری نشست اقتصادی منامه به عنوان نخستین گام عملی دولت ترامپ برای پیشبرد طرح معامله قرن بود و اکنون تیم ترامپ درصدد اتخاذ گام های جدیدی در این راستاست . این نوشته در جهت روشن نمودن این طرح و ابعاد و نتایج آن تلاش نموده است.

بوریس جانسون پنجاه و پنجمین نخست وزیر انگلستان در حالی کار خود را در شماره ۱۰ خیابان داونینگ شروع کرد که به نظر می رسد مسیر بسیار دشواری را برای اجرای سیاست های داخلی و خارجی خود پیش رو خواهد داشت.  جانسونِ پنجاه و پنج ساله ، میراث دار چالش هایی است که دو دولت دیوید کامرون و ترزا مِی، نخست وزیران پیشین را ناچار به استعفا کرد و وی باید با یافتن راهی برای گذار از این چالش ها، شرایط را برای گذار امن لندن از یک دریای متلاطم به ساحل ثبات فراهم کند. در این نوشتار به طور مختصر به بررسی برخی از مهمترین چالش های پیش روی بوریس جانسون از جمله خروج انگلیس از اتحادیه اروپا )برگزیت(، چگونگی رابطه با آمریکا و مشکلات اقتصادی داخلی خواهیم پرداخت.

آنچه امروز در حوزه فناوری های ارتباطی و آنچه تحت عنوان فضای مجازی می شناسیم شاید تا همین بیست سال قبل غیرقابل باور و خیالی بود اما امروز بخش مهمی از واقعیت زندگی ماست. بنابراین آنچه امروز مرور می کنیم اگرچه ممکن است در فضای کنونی رؤیایی تصور شود اما بعید نیست در آینده ای نه چندان دور بخشی از واقعیت باشد. فناوری مبتنی بر بلاک چین و سرویسهای ارائه شده بر بستر آن مانند رمز ارزها آغاز راهی هستند که بیش از اینکه مبتنی بر یافته های فنی باشد بر ساختارهایی فلسفی بنا شدند و بر اساس همین ساختارها، دنیای آینده را بنا خواهند کرد.

امروزه در تحقیقات حوزه مدیریت و خصوصاً مدیری تفناوری، استفاده از واژه پلتفرم در قالب استعاره و مفهوم گسترش یافته است. این واژه، مجموعه ای از اجزای یک سیستم کلی را توصیف می کند که با سایر اجزای سیستم تعامل دارند و به صورت مشترک معماری سیستم را شکل میدهند و برای توصیف پدیده‌های مدیریتی در سطح محصولات مجزا، سیستم‌های محصول، زنجیره تأمین صنعت، بازارها و صنایع بکار می رود. هدف این مطالعه مروری نظام مند، طبقه بندی و ارائه ی چارچوبی از انواع پلتفرم های فناورانه، جهت بهبود درک پویایی های این نوع پلتفرم ها و ارائه ی یک نوع شناسی جامع از انواع مختلف پلتفرم تحت یک منطق نظری منسجم بود تا از این طریق به جای تمرکز بر معانی متنوع، بر زمینه ای که این واژه در آن مورد استفاده قرار می گیرد، تمرکز گردد.

برخلاف رویه حاکم بر بازی های مجموع صفر  که منجر به سود محض یک بازیگر در قبال زیان محض بازیگر رقیب می شود، رویکردهای واقع گرایانه تری نسبت به شرایط بازی وجود دارد. بازی های مجموع غیر صفر در این دسته بندی قرار می گیرند. در این بازی، بازیگران مختلف با استراتژی های مختص خود در محیطی به رقابت می پردازند که امکان سود برای همه بازیگران و یا اکثریت آنها فراهم باشد. هم چنین توسعه بازی های مجموع غیر صفر منجر به پدیداری گونه جدیدی از بازی ها تحت عنوان بازی های مشارکتی شده است. این نوع بازی امکان ایجاد ائتلاف و یا تبانی میان چند بازیگر را فراهم می سازد. به کارگیری رویکرد هایی از نظریه بازی که فرضیات معقول تری نسبت به بازی های ساده تر دارند، تحلیلگران را در بررسی دقیق تر رفتار بازیگران سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یاری خواهد کرد.

در این مطالعه ترکیب میان روش دلفی با ره نگاشت فناوری به عنوان فرایند جدید آینده نگاری فناوری، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. روش دلفی و ره نگاشت فناوری به شیوه های متفاوتی توسعه یافته اند و هماکنون توجه بسیاری از سازمانها دولتی و شرکتهای خصوصی را به خود جلب کرده‌اند. با این حال، هر کدام از این روشها هنگام رویارویی با پیچیدگی های فناوری و بازارهای پیشرفته و پنهان، محدودیت‌های خود را دارند. در این مطالعه، مزایا و معایب روش های دلفی و ره نگاشت فناوری مرور شده و روشی جدید برای آینده نگاری فناوری که مزایای هر دو روش را در خود دارد، ارائه می شود.