ماهنامه شماره ۷۲

عادی سازی روابط عربی-صهیونیستی و آینده محور مقاومت در غرب آسیا

عادی سازی روابط بین برخی کشورهای عربی خلیج فارس و رژیم صهیونیستی پیامدهای مختلفی برای روندهای سیاسی و امنیتی منطقه غرب آسیا دارد. در این میان اثرگذاری این مسأله بر آینده ی محور مقاومت در منطقه به عنوان پرسش کلیدی محسوب می شود. در این نوشتار ضمن اشاره به رویکرد هر یک از کشورهای عربی خلیج فارس به موضوع عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، به تبیین اثرات عادی سازی بر آینده محور مقاومت با تأکید بر سه محور اساسی خواهیم پرداخت که عبارتند از: مسأله فلسطین و عناصر هویتی و انسجام درونی محور مقاومت؛ بقا و امنیت بازیگران مقاومت و؛ ظرفیت نفوذ و نقش آفرینی بازیگران مقاومت در منطقه به مثابه مؤلفه ای معطوف به دگرگونی های راهبردی.

 روابط امارات و رژیم صهیونیستی و تأثیر آن بر نقش منطقه ای جمهوری اسلامی ایران

در مقاله پیشِ رو، نویسنده با طرح این پرسش که عادی سازی روابط بین اسرائیل و امارات متحده عربی با میانجی گری ایالات متحده چه تأثیری بر نقش منطقه ای ایران خواهد داشت؟؛ و پیامدهای احتمالی آن بر منطقه و دیگر کشورهای خلیج فارس چگونه قابل بررسی است؟ تلاش نموده است مجموعه تحلیل های موجود از آینده این روابط را در ذیل دو دسته پیامدهای مثبت و منفی جمع بندی نماید.

راهبردهای آمریکا در مهار چین معطوف به جایگاه قدرت منطقه ای ایران

در یک دهه اخیر چین توانسته با توسعه در امور اقتصادی، سیاسی، نظامی و فن آوری، خود را به عنوان رقیبی جدی برای آمریکا معرفی نماید. مسلماً اصطکاک این دو رقیب در امور بین المللی و منطقه ای امری حتمی بوده و خواهد بود. در این بین منطقه خلیج فارس نیز از این قاعده مستثنی نیست و شاهد رقابت این دو قدرت در این منطقه هستیم. در این مقاله به بررسی اقدامات محتمل آمریکا در مهار چین معطوف به تأثیراتی که از ناحیه آن بر جمهوری اسلامی ایران و جایگاه منطقه ای آن اعمال خواهد شد می پردازیم.

تولید خُرده رهبران اجتماعی در فضای مجازی

بستر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی متعاقب دگرگونی های ناشی از مُدرنیسم و پُست مدرنیسم در ایران، سیگنال های بروز تغییرات اجتماعی قابل توجهی را می دهد. یکی از این تغییرات احتمالی، تغییر الگوی تبعیت در ایران از رهبران سنتی (مذهبی – سیاسی) به شخصیت های حقیقی با ویژگی های اجتماعی (غیر مذهبی و غیر سیاسی) است. این تغییر ساختار لزوماً با به هم ریختگی های مثبت یا منفی قابل توجهی همراه است که ساختارهای سیاسی، مذهبی و فرهنگی را نیز متأثر خواهد ساخت.

از این منظر مطالعه فضای مجازی و بستر محبوب اینستاگرام در ایران نشان دهد که الگوی “دنبال کنندگی و دنبال شوندگی” در این شبکه اجتماعی هرچند قطعاً منطبق بر الگوی “رهبر –پیرو” در فضای حقیقی نیست، اما سیگنال های مهمی برای تغییر در آینده را گوشزد می کند. در این عرصه دنبال شوندگی سلبریتی ها و اینفلوئنسرهای طنزپرداز بیش از صد برابر مراجع مذهبی و میزان دنبال شوندگی برخی خوانندگان رپ (موسیقی اعتراضی اجتماعی) بیش از صدها برابر است. این یادداشت عواملی چون فقر و بحران اقتصادی، گسستگی مراجع دینی – مذهبی از فضای مجازی، بدنمندی و التذاذ جنسی، اختلافات سیاسی در کشور، فردگرایی و نسبی گرایی اخلاقی، مسأله اختلال شخصیت، شکاف نسلی ارزشی و سِنّی و ناآشنابودن رهبران سیاسی – مذهبی با اقتضائات فضای مجازی را در این وضعیت دخیل می داند.

 تحریم تسلیحاتی ایران وگزینه های پیش روی امریکا از منظر اندیشکده های بین المللی

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ که به اجرای برجام و رفع تحریم های هسته ای ایران مربوط است، تحریم های تسلیحاتی اِعمال شده بر ایران بعد از پنج سال و به طور مشخص در اکتبر ۲۰۲۰ برداشته خواهد شد و ایران در خرید و فروش و انتقال تسلیحات متعارف با محدودیتی روبرو نخواهد بود. در حالی که رفع این محدودیت ها به عنوان یکی از اجزای مهم برجام مورد تأیید قدرت های بزرگ قرار گرفته است، با نزدیک شدن به موعد زمانی رفع تحریم های تسلیحاتی ایران، امریکا تلاش های گسترده ای را برای تداوم تحریم های تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده است.
دولت امریکا که از سال ۲۰۱۸ با خروج رسمی از برجام در قالب سیاست فشار حداکثری سعی کرده است ضمن اعمال بیشترین تحریم ها بر ایران باعث فروپاشی توافق هسته ای بین ایران و قدرت های بزرگ شود، در شرایط حاضر با توجه به ناکامی در این خصوص سعی دارد تا با تلاش های گسترده مانع از بهره گیری حداقلی ایران از منافع برجام شده و از این طریق ایران را وادار نماید تا از این توافق خارج شود…

 انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از منظر افکارسنجی و داده

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا علاوه بر آنکه مسیر کلی سیاست های چهار ساله ی ایالات متحده را در عرصه داخلی و بین المللی مشخص می کند، اطلاعاتی جامع پیرامون نحوه تفکر سیاسی و اجتماعی جامعه آمریکا و نیز تصور آنان در رابطه با کارآمدی سیستم فراهم می کند. از این رو نظرسنجی های انتخابات از دیرباز مورد توجه کارشناسان سیاسی و اجتماعی بوده است و حقایق ارزشمندی از آنها استخراج می شود. این یادداشت پیرامون انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و نیز نظرسنجی های مختلف آن خواهد بود.

تحلیل شبکه پویای بازیگران (قسمت اول)

مسائل آینده پژوهی و سیاست پژوهی بر اساس شرایط مسأله با استفاده از رویکردهایی متنوع مدلسازی و تحلیل می شوند که در دو دسته کلی رویکر دهای کمّی و کیفی قرار می گیرند. تحلیل شبکه پویای بازیگران نیز از رویکر دهایی است که برای تحلیل مسائل با حضور بازیگران مختلف با اهداف و نیّت های متنوع استفاده می شود. این یادداشت به بررسی چارچوب کلی این روش و شرایط استفاده از آن می پردازد.